شهرستان بَستَک یکی از شهرستانهای استان هرمزگان در جنوب ایران است. شهرستان بستک شامل سه بخش کوخرد، جناح و مرکزی است. شهر بستک مرکز این شهرستان است.جمعیت شهرستان بستک طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵ ، برابر با 67805 نفر بودهاست . بستک، از شهرستان های استان هرمزگان، با قدمتی تاریخی، در قدیم محلی برای استراحت کاروانها بوده است. شهر بستک در منطقه ای کوهستانی قرار دارد که از شمال و باختر به استان فارس و از خاور و جنوب به استان هرمزگان متصل و طول جغرافیائی شهر بستک 54 درجه و 23 دقیقه و عرض آن 27 درجه 14 دقیقه است.
.
ارتفاع بستک از سطح دریا 2120 گز است. بستک از شمال به شهرستان لار و از جنوب به شهرستان بندر لنگه و از سوی خاور با فاصله دوری در حدود 300 کیلومتر به بندر عباس محدود است. این شهر در استان هرمزگان قرار دارد اما تا سال 1334 جزء استان فارس بوده . بستک پیشینه تاریخی و سیاسی طولانی دارد. دارای بیش از یکصد روستا است، که در سال 1364 بخش وسیعی از روستاهای منطقه به نام روئیدر از بستک جدا شد و به بخش خمیر ملحق شد. و در سال 1370 تعدادی دیگر از روستاها در حوالی لمزان از بستک جدا شد.
معرفی شهرستان بستک :در بنادر ، جزایر ، شهرها ، آبادیها و سواحل خلیج فارس (از استان هرمزگان) آثاری به چشم میخورد که هرکدام حکایت از فرهنگ غنی و تاریخ پویای این نواحی دارند. بستک یکی از مناطق تاریخی جنوب ، دارای دیرینهگی ویژهای است. این منطقه از لحاظ جغرافیایی ، در حد فاصل بندر لنگه هرمزگان و لارستان فارس قرار دارد و در حقیقت دروازه فارس بسوی خلیج فارس است و از قدیم الایام بر سر راه قافله سالاران و کاروانیان تاجر پیشه قرار داشته و دارای موقعیتی تجاری و بازرگانی بوده و آثار کاروانسراهای دوران هخامنشی تا صفویه و زندیه، در مسیر راههای بستک و بندر لنگه، بستک بندرعباس و بستک لارستان موءید این مدعاست .
علیرغم این که بستک در طول تاریخ مصائب طبیعی فراوانی را به خود دیده است، اما این موقعیت ترانزیتی باعث شده که جهانگیریه دیروز فارس و بستک امروز هرمزگان را بر سر پا نگه دارد و راه شیراز ،جهرم ،لار، بستک ، جناح ، بندر لنگه از شاخصهای مورد مطالعه و دقت و قابل تحقیق و تفحص فراوان است.
در منابع موثق فرهنگی و مستند تاریخی همچون فارسنامه نارصری لارستان کهن و بعضی از سفر نامه ها از منطقه بستک تحت عنوان جهانگیریه نام برده شده است. جهانگیریه دارای حکومت رسمی ولایتی بوده و از روزگاران پیشین تا دوره قاجار که تمام کشور به چهار ایالت و 27 ولایت تقسیم میشده . جهانگیریه یکی از ولایات تابع استان فارس بوده. در کتاب بستک و خلیج فارس چنین میخوانیم: بستک بندر نیست و تقریباٌ دور از خلیج فارس است ولی چون در طی تاریخ خصوصاٌ سی سال اخیر مرکز منطقه ی گاوبندی ، شیبکوه و بندر لنگه بوده ، حاکمان آن در بنادر نفوذ پیدا کرده و در سیاست شرقی خلیج فارس دخالت داشته اند جزء خلیج فارس محسوب می شود .
بستک یکی از مراکز عمده فرهنگی جنوب است که دیرینگی فرهنگ آن کمتر از حیات اجتماعی ، سیاسی و تاریخی آن نیست . در روزگاری که خیلی ها به مطالعه انس و الفتی نداشتند و یا اگر داشتند از کتاب و روزنامه خبری نبود ، روزنامه حبل المتین که بیش از یک قرن پیش در کلکته از بنادر کشور هندوستان چاپ می شد در بستک مشترک داشت . در زمانی که هنوز در بسیاری از شهرها و آبادیهای جنوب از مدرسه ، درس و مشق و قیل وقال آن خبری نبود آموزشگاهی مجهز به نام مدرسه مصطفویه در هشتاد سال پیش به همت مصطفی شیخ عبدالطیف بستکی از فرهنگ دوستان و فاضلان بستک و بلکه جنوب که در ایران و هندوستان و عربستان تجارت می کرد تاسیس شد .
در کتاب فارسنامه ناصری درباره بستک چنین آمده است: ناحیه جهانگیریه بستک در میانه جنوب و مشرق شهر لار است که درازای آن از قریه کوشک تا قریه کمشک 38 فرسخ ، پهنای آن از جناح تا فاریاب 8 فرسخ و قصبه ی این ناحیه را بستک گویند. نزدیک 21 فرسخ از شهر لار دور است با آن که اگر کوهستان سخت در میان نبود از هفت فرسخ کمتر بود و کلانتر و ضابط این ناحیه از قدیم سلسله مشایخ بستکی است و بزرگ این سلسله لقب خانی سرافراز است مانند: احمد خان بستکی که در سال 1245 به حکومت تمامی خطه لارستان برقرار گردید و پسرش احمدخان بستکی به جای پدر نشسته است .
در فرهنگ فارسی آمده است ، " بستک BASTAK " بخشی از شهرستان لار در استان هفتم (فارس) که مرکزش نیز به همین نام است ، محصولات عمده ی آن خرما ، شغل آهالی آن دامداری و زراعت است .
منابع:
۱-خبرگزاری میراث فرهنگی
۲- وبلاگ کوخرد
۳-عکس از سایت دانشگاه آزاد بندر عباس
۴-دریانیوز
5- کتاب فرهنگ عامه در بستک
آرشیو نظرات لینک مطلب